30 sierpnia 1946 w Pałacu Frederika VIII na terenie
kompleksu Amalienborg w Kopenhadze ówczesna księżna koronna Danii Ingrid wydała
na świat zdrową dziewczynkę, trzecie i zarazem ostatnie dziecko jej i Następcy
Tronu Danii Frederika. Mała księżniczka dołączyła do dwóch starszych sióstr,
6-letniej wówczas Margrethe i 2-letniej Benedikte. Na chrzcie, który odbył się
9 października tego samego roku w kościele Holmen w Kopenhadze, otrzymała
imiona Anne-Marie Dagmar Ingrid, a jej rodzicami chrzestnymi zostali:
 |
| Ingrid z Anne-Marie, 1947 © Det danske Kongehus |
- dziadkowie ze strony ojca, król Danii Christian X i królowa Alexandrine;
- dziadek ze strony matki, późniejszy król Szwecji Gustaf VI Adolf;
- brat matki, książę Bertil;
- dziadek stryjeczny (młodszy brat Christiana X), król Norwegii Haakon VII;
- kuzynka ojca, księżna koronna Norwegii Märtha;
- babka cioteczna (najmłodsza siostra Christiana X), księżniczka Dagmar z Danii, po której otrzymała jedno z imion;
- kuzyn, książę George z Grecji (jeden z synów króla George'a i królowej Olgi);
- dalsza krewna, księżniczka Juliana, późniejsza królowa Holandii (ich wspólnym przodkiem był Wielki Książę Meklemburgii i Schwerinu Friedrich Franz II, który dla Juliany był dziadkiem, a dla Anne-Marie prapradziadkiem).
Dzieciństwo Anne-Marie wraz z siostrami spędziła w Pałacu Frederika VIII w Amalienborg, gdzie książę Frederik i księżna Ingrid mieli swoje apartamenty, oraz Pałacu Fredensborg. Lato rodzina spędzała natomiast w Pałacu Gråsten w Południowej Jutlandii. Najbliżej była związana z księżniczką Benedikte - dzieliła je różnica tylko dwóch lat, choć obecnie wszystkie trzy siostry są ze sobą zżyte. Jak mówiła Anne-Marie, sześć lat różnicy między nią a najstarszą Margrethe stanowiło wtedy przepaść.
Ale nie znaczy to, że nie lubiła być najmłodsza. Wręcz przeciwnie. Być może, jak twierdzą niektórzy, mogła być z tego powodu rozpieszczana, choć ona sama tego tak nie postrzega. „Jedyne, co mi się nie podobało w byciu najmniejszą, to to, że zawsze musiałam siedzieć pośrodku, kiedy gdzieś jechaliśmy”, wspominała.
 |
| Benedikte, Margrethe i Anne-Marie. Willem van de Poll, CC0, via Wikimedia Commons |
20 kwietnia 1947, po śmierci Christiana X, Frederik objął tron jako Frederik IX. Wówczas jego następcą był młodszy i mniej popularny brat, książę Knud, jako że zgodnie z ówcześnie panującym prawem, tylko mężczyźni mogli dziedziczyć duński tron, a Frederik nie miał synów. Dopiero po zmianie Konstytucji w 1953 następczynią tronu została najstarsza z jego córek, Margrethe, ale nadal była traktowana tak samo jak obydwie siostry.
 |
| Willem van de Poll, CC0, via Wikimedia Commons |
Swoją edukację Anne-Marie rozpoczęła w 1952 w prywatnej szkole N. Zahle’s w Kopenhadze, do której uczęszczały też jej siostry. Trzy księżniczki codziennie rano, oprócz weekendów, świąt i wakacji, przemierzały tę samą trasę, przez Kongens Have, najstarszy w duńskiej stolicy park otaczający zamek Rosenberg, by dotrzeć na lekcje. Ulubionym przedmiotem najmłodszej z nich była historia współczesna. Ale mimo to, jak przyznawała po latach, niespecjalnie lubiła chodzić do szkoły. Wolała bawić się z przyjaciółmi niż się uczyć i z niecierpliwością wyczekiwała powrotu do domu.
 |
| Wizyta króla Gustafa VI Adolfa i królowej Louise w Danii w 1952. Anne-Marie druga od lewej © Kungahuset |
Po ukończeniu N. Zahle’s Skole, w 1961 została wysłana na rok do angielskiej szkoły z internatem dla dziewcząt, Chatelard School for Girls, nieopodal Montreux w Szwajcarii, gdzie ponoć śpiewała w chórze. To ojciec, Frederik IX, który sam był znakomitym muzykiem, zaszczepił w niej miłość do muzyki klasycznej. Anne-Marie do dzisiaj uwielbia Beethovena, Bacha, Czajkowskiego czy Wagnera.
Od 1963 do wiosny 1964, aby podszlifować swój francuski, księżniczka uczyła się w Institut Le Mesnil, również w Montreux w Szwajcarii. Krąży anegdota, jak to jeszcze wówczas książę Konstantinos, z którym była już wówczas zaręczona, złożył tam wizytę na jej urodziny i zaśpiewał dla niej „Happy birthday”, a uradowana Anne-Marie zbiegła do niego po schodach, omal się przy tym nie przewracając.
Jak doskonale już wiecie, księżniczka spotkała swojego przyszłego męża po raz pierwszy w 1959, kiedy Konstantinos (jego biografię znajdziecie TUTAJ) wraz z rodzicami zatrzymał się w Danii w trakcie podróży po Europie, odwiedzając krewnych na innych dworach królewskich. Na 13-letnią wówczas najmłodszą córkę króla zwrócił uwagę jego ojciec, król Grecji Pavlos, wyrażając nadzieję, że kiedyś zostanie jego synową. Dwa lata później, jesienią 1961, po konfirmacji Anne-Marie, Konstantinos zobaczył jej zdjęcie i zapragnął ponownie się z nią zobaczyć, więc wymyślił jakiś pretekst, by znów przybyć do Danii. Kilka miesięcy później, w styczniu 1962 oboje byli obecni na przyjęciu wydanym przez króla Frederika i królową Ingrid, a następnie w maju na ślubie siostry Konstantinosa, Sofii, z późniejszym królem Hiszpanii Juanem Carlosem. Zakochany po uszy grecki książę oświadczył się pewnego letniego wieczoru tego samego roku w Norwegii – Anne-Marie udała się tam w rejs ze swoją byłą guwernantką, a Konstantinos szykował się do wyścigów żeglarskich. Niespełna 16-letnia księżniczka zgodziła się, ale zakazała mówić mu o tym jej rodzicom. „Dziwnie się o tym myśli, ale nikomu nie powiedziałam, nawet moim siostrom”, mówiła po latach magazynowi Alt for Damerne. „Czułam, że to ma być mój sekret i myślałam też, że to może być niewłaściwa kolejność, że jako najmłodsza pierwsza znalazłam męża.”
Król Frederik i królowa Ingrid dowiedzieli się o wszystkim dopiero w styczniu 1963, kiedy Konstantinos przybył do Danii, by prosić króla o zgodę na małżeństwo z jego córką. Wszyscy wiemy, jak to się skończyło – król zamknął przyszłego zięcia w toalecie i poszedł szukać żony, która zasugerowała jego uwolnienie i otworzenie szampana. Kilka tygodni później, 23 stycznia, ogłoszono zaręczyny oficjalnie.
Pobrali się trzy tygodnie po 18. urodzinach Anne-Marie, 18 września 1964 (i tak wcześniej niż pierwotnie planowano - wszystko przez to, że w marcu tego roku Konstantinos wstąpił na tron po śmierci ojca). Anne-Marie została tym samym najmłodszą wówczas królową na świecie oraz pierwszą od 284 lat duńską księżniczką, która wyszła za mąż za panującego monarchę (poprzednią była księżniczka Ulrika Eleonora, która w 1680 poślubiła króla Szwecji Carla XI). Przed ślubem przeszła z luteranizmu na greckie prawosławie oraz zrzekła się praw do duńskiego tronu w imieniu swoim i swoich potomków (choć zachowała tytuł księżniczki Danii).
Więcej:
 |
| Greek Royal Family, greekroyalfamily.org |
Pierwsze lata nowego rozdziału w życiu były dla Anne-Marie niezwykle ekscytujące. „Oczywiście, to był inny kraj, inny język, inna mentalność, ale ta sama instytucja, w której dorastałam. A kiedy masz 18 lat jesteś wielkim entuzjastą wszystkiego co nowe i ekscytujące”, opowiadała w wywiadzie z okazji swoich 70. urodzin. „Po prostu cieszyłam się, że jestem w końcu w Grecji. Ludzie byli mili, ciepli i gościnni.” Dużo podróżowała razem z Konstantinosem po całym kraju, poznawała swoich nowych poddanych i uczyła się języka greckiego. Poświęcała się też działalności charytatywnej, zwłaszcza Greckiemu Czerwonemu Krzyżowi i Her Majesty's Fund – fundacji charytatywnej założonej przez królową Friederike, która pomagała Grekom z obszarów wiejskich i wspierała tradycyjne rzemiosło takie jak haft czy tkactwo. Tutaj pola ustąpiła jej teściowa, rezygnując ze swojej dotychczasowej pracy i oddając pałeczkę młodszemu pokoleniu. Ale wciąż była pod ręką w razie gdyby synowa potrzebowała jej wsparcia czy wskazówek, podobnie jak królowa Ingrid. Obie bardzo pomogły Anne-Marie wdrożyć się w nowe obowiązki.
Jednym z ważniejszych obowiązków przypisanych królewskiej małżonce jest urodzenie następcy tronu. Nowa królowa szybko się z tego zadania wywiązała. Jeszcze przed końcem 1964 roku okazało się, że spodziewa się pierwszego dziecka. Rozwiązanie miało nastąpić latem, prawdopodobnie pod koniec czerwca lub na przełomie czerwca i lipca, ale maleństwu nie spieszyło się z przyjściem na świat. Kiedy przewidywana data porodu minęła i wciąż nic się nie działo, lekarze zalecili ciężarnej długie spacery, na które udawała się z mężem, teściową lub przybyłą do Grecji matką.
Wreszcie, 10 lipca 1965 w willi Mon Repos na wyspie Korfu Anne-Marie wydała na świat pierwsze dziecko, księżniczkę Alexię. Jej narodziny zostały jednak przyćmione przez kryzys konstytucyjny wywołany dymisją Premiera Georgiosa Papandreu, która nastąpiła 15 lipca. Konstantinosowi powrót do domu i widok swojej małej, słodkiej córeczki śpiącej w swoim łóżeczku wynagradzał wszystkie ciężkie chwile.
Niestety, niepokoje polityczne w Grecji tylko się nasilały. 21 kwietnia 1967 grupa oficerów pod przywództwem pułkownika Georgiosa Papadopulosa (nie mylić z Papandreu, Premierem) dokonała zamachu stanu. Władzę w kraju przejęła junta wojskowych. Konstantinos i będąca wówczas w 8. miesiącu swojej drugiej ciąży Anne-Marie przebywali w Pałacu Tatoi. Królowa wspominała po latach: „Obudził nas w środku nocy prywatny sekretarz mojego męża, który powiedział, że stoją na zewnątrz z karabinami i czołgami, i krok po kroku dowiadywaliśmy się, o co w tym wszystkim chodzi. Nie mogliśmy z nikim nawiązać kontaktu telefonicznego, przecięli przewody telefoniczne, więc byliśmy dość odizolowani i było to bardzo niewygodne. Najgorsze było to, że zamachu dokonano „w imieniu króla”, choć mój mąż nie miał z tym nic wspólnego.”
 |
| Greek Royal Family, greekroyalfamily.gr |
Miesiąc później, 20 maja 1967, w Pałacu Tatoi Anne-Marie urodziła syna, Pavlosa. Konstantinos w tym czasie planował kontrprzewrót, który się jednak nie udał. W grudniu tego samego roku rodzina królewska udała się więc na emigrację. Ich pierwszym przystankiem był Rzym i choć, jak przyznawała po latach królowa, to piękne miasto, nie byli tam szczęśliwi, tęskniąc za Grecją. Przez dwa miesiące mieszkali w Ambasadzie Grecji w Rzymie, później wynajęli dom w Olgiata na przedmieściach stolicy, a wreszcie w 1968 przenieśli się do domu pod numerem 13 na ulicy Via di Porta Latina w centrum. W pobliskiej klinice Villa Claudia Clinic, po poronieniu trzeciej ciąży wkrótce po przyjeździe do Włoch, 1 października 1969 Anne-Marie urodziła drugiego syna, księcia Nikolaosa.
 |
| Z Nikolaosem i Alexią © Det danske Kongehus |
W czerwcu 1973 Papadopulos zniósł monarchię w Grecji i ustanowił kraj republiką, fałszując wyniki wyborów. Niestety, kiedy rok później junta upadła, nie zmieniło to sytuacji rodziny królewskiej. Królowi nie pozwolono wrócić do kraju ani przemawiać do byłych poddanych przed demokratycznym referendum, w którym Grecy mieli zdecydować o swoim ustroju. Większość z nich zagłosowała za republiką.
Konstantinos i Anne-Marie, którym zakazano powrotu do kraju, po krótkim pobycie w Danii, przenieśli się do Anglii. Zamieszkali najpierw w Chobham w Surrey, a następnie w dzielnicy Hampstead w północnym Londynie, gdzie, jak mawiała królowa, mieli swój „dom z dala od domu”. Wkrótce rodzina znów się powiększyła – 9 czerwca 1983 na świat przyszła druga córka Theodora, a 26 kwietnia 1986 najmłodszy Philippos, oboje w szpitalu St Mary’s w Londynie.
Na wygnaniu priorytetem dla zdetronizowanej pary królewskiej stało się stworzenie piątce swoich pociech jak najbardziej greckiego środowiska. Dlatego też w 1980 założyli Hellenic College of London, dwujęzyczną szkołę, w której mogły się uczyć razem z innymi dziećmi o greckich korzeniach. „Zależało nam na tym, żeby nasze dzieci uczyły się greckiego. Nie zawsze było łatwo się tego trzymać, ale dziś widzę, że nam się udało. Wszystkie nasze dzieci są silnie przywiązane do Grecji. Czują się w stu procentach Grekami. Nikolaos mieszka tutaj dzisiaj ze swoją żoną i uwielbiają tu przebywać. I na szczęście wszyscy mówią po grecku”, mówiła królowa w wywiadzie dla Alt for Damerne.
 |
| Wizyta w Grecji w 1993. Greek Royal Family, greekroyalfamily.gr |
Do Grecji pozwolono im wrócić po raz pierwszy po czternastu latach życia na wygnaniu, w 1981 – ale tylko na kilka godzin, by pochować zmarłą królową Friederike na cmentarzu królewskim w Tatoi. W 1993 przyjechali ponownie, na prywatne rodzinne wakacje, żeglując wzdłuż wybrzeża. Dla Theodory i Philipposa była to pierwsza wizyta w Ojczyźnie. Wydawać by się mogło, że sprawy zaczęły się układać po myśli Konstantinosa i Anne-Marie i grecki rząd w końcu zgodzi się na ich powrót. Nic bardziej mylnego.
Od 1986 były król zaczął starać się o odszkodowanie za zajęte prywatne posiadłości i majątek, który był własnością jego rodziny aż do wygnania w 1967. Ale w 1994 grecki rząd podjął ostateczną decyzję o ich oficjalnym przejęciu. Razem z nimi skonfiskowano wszystkie rzeczy osobiste, których nie zabrali ze sobą, opuszczając Grecję niemal trzydzieści lat wcześniej, w tym suknie Anne-Marie (jedna z nich trafiła ostatnio na wystawę - KLIK) czy ślubne prezenty. Rodzina straciła również swoje obywatelstwo. Dekadę później po skardze wniesionej do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka rząd zapłacił królowi odszkodowanie, było ono jednak znacznie niższe niż rzeczywista wartość skonfiskowanych nieruchomości. Król przeznaczył otrzymane pieniądze na utworzenie Fundacji Anne-Marie, która niesie pomoc w regionach Grecji nawiedzonych klęskami żywiołowymi. Królowa jest obecnie jej przewodniczącą.
Kiedy sprawa przejętych posiadłości ostatecznie się zakończyła w 2003 król Konstantinos i królowa Anne-Marie z rodziną mogli regularnie wracać do Grecji, aby w końcu, w 2013 zamieszkać na stałe, w domu z ogrodem blisko morza w Porto Heli. Królowa często odwiedza też Danię, gdzie spotyka się z siostrami (powyżej w czasie letniej sesji zdjęciowej w Graasten w 2013) i jest obecna przy wręczaniu Queen Ingrid’s Honorary Scholar.
W wywiadzie z okazji swoich 70. urodzin mówiła, że mimo wszystkich przeciwności, miała udane życie. „Miałam szczęście, że znalazłam wspaniałego mężczyznę, a fakt, że byliśmy razem przez te wszystkie, nawet trudne, lata jeszcze bardziej nas związał. Oczywiście nasze życie nie ukształtowało się tak, jak mogliśmy się tego spodziewać, ale i tak było wiele rzeczy, z których jesteśmy szczęśliwi.”
Źródło: greekroyalfamily.org, unofficialroyalty.com, royalcentral.co.uk, wikipedia.org, artykuły z The New York Times: Danish Princess Awaits Arrival Of Constantine; Visit by King of Greece Will Begin Festivities Preceding Nuptials z 7 września 1964 oraz Woman in the News Royal Wedding in Athens Made Memorable by Its Distinguished Guests A Queen at 18 Anne‐Marie Dagmar Ingrid z 19 września 1964; wywiad dla Alt for Damerne przeprowadzony przez Marie-Louise Truelsen z 2016; royalmusings.blogspot.com
Hej, czy to zupełnie nowy artykuł napisany od zera czy połączenie różnych fragmentów z wcześniejszych postów, taki trochę "mix"?
OdpowiedzUsuńPisałam go od podstaw, choć o niektórych rzeczach - zwłaszcza o pierwszym spotkaniu z Konstantinosem, zaręczynach i ślubie - już tutaj czytaliście, i to wielokrotnie - stąd te linki :)
UsuńDzięki za ten tekst, bardzo ciekawy
OdpowiedzUsuń