Dynastie panujące

Europa

Windsorowie

Embed from Getty Images

Obecnie panującą monarchią w Wielkiej Brytanii są Windsorowie. Faktycznie, taka dynastia nigdy nie istniała i nie istnieje. Członkowie Rodziny Królewskiej noszą nazwisko "Windsor" od 1917r. Jest to związane z tym, że w trakcie I Wojny Światowej coraz więcej poddanych uważało, że niemieckie rodowe nazwisko dynastii, Sachsen-Coburg-Gotha, dowodzi jej proniemieckich nastawień. Do premiera kierowano listy z zapytaniem, jak zamierza wygrać wojnę, skoro sam król jest „Niemcem”. Jeśli jednak przyjąć, że nazwę dynastii można przyjąć po kobiecie, w Wielkiej Brytanii panuje dynastia Hanowerska.

Jakbyśmy jednak ich nie nazwali, znamy ich wszyscy. A ich obecni przedstawiciele to:

• JKM Król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (oraz Antigui i Barbudy, Australii, Bahamów, Belize, Grenady, Kanady, Jamajki, Nowej Zelandii, Papui-Nowej Gwinei, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyn, Tuvalu i Wysp Salomona) & JKM Królowa

• JKW Książę Walii & JKW Księżna Walii

• JKW Książę George z Walii

• JKW Księżniczka Charlotte z Walii

• JKW Książę Louis z Walii

• JKW Książę Sussex & JKW Księżna Sussex

• JKW Książę Archie z Sussex

• JKW Księżniczka Lilibet z Sussex

• JKW Książę Yorku

• JKW Księżniczka Beatrice & Edoardo Mapelli Mozzi

• Sienna Mapelli Mozzi

• JKW Księżniczka Eugenie & Jack Brooksbank

• August Brooksbank

• JKW Książę Edynburga & JKW Księżna Edynburga

• Hrabia Wessex

• Lady Louise Windsor

• JKW Księżniczka Królewska & Timothy Laurence

• Peter Phillips

• Savannah Phillips

• Isla Phillips

• Zara Tindall & Mike Tindall

• Mia Tindall

• Lena Tindall

• Lucas Tindall

Burbonowie

Embed from Getty Images

Dynastia ta panowała we Francji, Hiszpanii, Neapolu i Sycylii, Parmie i Luksemburgu. Jedynymi niezdetronizowanymi przedstawicielami Burbonów są Hiszpańska Rodzina Królewska (Borbón) i Luksemburska Rodzina Wielkoksiążęca (Bourbon-Parma).

Hiszpańskich Burbonów reprezentują obecnie:

• JKM Król Juan Carlos I & JKM Królowa Sofia

• JKM Król Hiszpanii & JKM Królowa Hiszpanii

• JKW Księżniczka Asturii

• JKW Infantka Sofia

• JKW Księżna de Lugo

• JE Don Felipe

• JE Doña Victoria

• JWK Infantka Cristina

• JE Don Juan

• JE Don Pablo

• JE Don Miguel

• JE Doña Irene

Embed from Getty Images

Z kolei Burbonów Parmeńskich reprezentują:

• JKW Wielki Książę Luksemburga & JKW Wielka Księżna Luksemburga

• JKW Dziedziczny Wielki Książę Luksemburga & JKW Dziedziczna Wielka Księżna Luksemburga

• JKW Książę Charles

• JKW Książę Francois

• JKW Książę Félix & JKW Księżna Claire

• JKW Księżniczka Amalia

• JKW Książę Liam

• JKW Książę Louis

• JKW Książę Gabriel

• JKW Książę Noah

• JKW Księżniczka Alexandra & Nicolas Bagory

• JKW Książę Sébastien

Dynastia Orańska-Nassau

Embed from Getty Images

Ród powstał z wyniku małżeństwa Henryka III- niemieckiego księcia i Klaudii de Chalon-Oranje z francuskiej Burgundii. Ich syn jako pierwszy przyjął rodowe nazwisko "Oranje-Nassau". Pod koniec XVIIw. przedstawiciel rodziny, Wilhelm III Orański zasiadł na tronie brytyjskim.

Niderlandy zawdzięczają swoją barwę narodową, pomarańcz, właśnie nazwie dynastii panującej.

A oto Rodzina Królewska Niderlandów:

• JKW Księżniczka Beatrix

• JKM Król Holandii (oraz Bonaire, Sint Eustatius, Saby, Aruby, Curaçao i Sint Maarten) & JKM Królowa Holandii

• JKW Księżniczka Oranii

• JKW Księżniczka Alexia

• JKW Księżniczka Ariane

• JKW Księżna Mabel

• Hrabina Luana

• Hrabina Zaria

• JKW Książę Constantijn & JKW Księżna Laurentien

• Hrabina Eloise

• Hrabia Claus-Casimir

• Hrabina Leonore

• JKW Księżniczka Margriet & Pieter van Vollenhoven

Dynastia Bernadotte

Foto: Jonas Ekströmer, Kungl. Hovstaterna

Dynastia zawdzięcza swoją nazwę francuskiemu marszałkowi Napoleona, Jeana Baptiste'a Bernadotte, który został adoptowany przez szwedzkiego króla.

Jej obecnymi przedstawicielami są:

• JKM Król Szwecji & JKM Królowa Szwecji

• JKW Księżna Västergötland & JKW Książę Västergötland

• JKW Księżna Östergötland

• JKW Książę Skanii

• JKW Książę Värmland & JKW Księżna Värmland

• Alexander, Książę Södermanland

• Gabriel, Książę Dalarna

• Julian, Książę Halland

• JKW Księżna Hälsingland i Gästrikland & Christopher O'Neill

• Leonore, Księżna Gotlandii 

• Nicolas, Książę Ångermanland

• Adrienne, Księżna Blekinge

Glücksburgowie

Pełna nazwa tej dynastii to: Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg. Jest to młodsza linia Oldenburgów, która ma niemieckie pochodzenie. Panowała w Oldenburgu, Księstwach Holsztynu oraz krajach skandynawskich: Szwecji, Norwegii i Danii. Boczne linie panowały także w Rosji (pod nazwą poprzedniej dynastii Romanowów) oraz w Grecji.

Obecnie Glücksburgowie panują w Norwegii i Danii.

Embed from Getty Images

Norweskich Glücksburgów reprezentują:

• JKM Król Norwegii & JKM Królowa Norwegii

• JKW Książę Koronny Norwegii & JKW Księżna Koronna Norwegii

• JKW Księżniczka Ingrid Alexandra

• JW Książę Sverre Magnus

• JW Księżniczka Märtha Louise

• Maud Angelica Behn

• Leah Isadora Behn

• Emma Tallulah Behn

Embed from Getty Images

A oto członkowie Duńskiej Rodziny Królewskiej:

• JKM Królowa Danii

• JKW Książę Koronny Danii & JKW Księżna Koronna Danii

• JKW Książę Christian

• JKW Księżniczka Isabella

• JKW Książę Vincent

• JKW Księżniczka Josephine

• JKW Książę Joachim & JKW Księżna Marie

• JE Hrabia Nikolai Monpezat

• JE Hrabia Felix Monpezat

• JE Hrabia Henrik Monpezat

• JE Hrabina Athena Monpezat

Koburgowie

Embed from Getty Images

Koburgowie (poprawnie: Sachsen-Coburg-Gotha), podobnie jak Windsorowie, pochodzą od niemieckiej dynastii Wettynów. Praprapradziadek obecnego Króla Belgów, Léopold I, był wujem Księcia Alberta (męża Królowej Victorii). Rodzina znana jest z licznych skandali i tragedii.

Belgijska Rodzina Królewska to obecnie:

• JKM Król Albert II & JKM Królowa Paola

• JKM Król Belgów & JKM Królowa Belgów

• JKW Księżna Brabancji

• JKW Książę Gabriel

• JKW Książę Emmanuel

• JKW Księżniczka Éléonore

• JCiKW Księżna Modeny & JCiKW Książę Modeny

• JCiKW Arcysiążę Amedeo & JCiKW Arcyksiężna Elisabetta

• JCiKW Arcyksiężniczka Anna-Astrid

• JCiKW Arcyksiążę Maximilian

• JCiKW Arcyksiężniczka Maria Laura & William Isvy

• JCiKW Arcyksiążę Joachim

• JCiKW Arcyksiężniczka Luisa Maria

• JCiKW Arcyksiężniczka Laetitia Maria

• JKW Książę Laurent & JKW Księżna Claire

• JKW Księżniczka Louise

• JKW Książę Nicolas

• JKW Książę Aymeric

• JKW Księżniczka Delphine

• JKW Księżniczka Joséphine

• JKW Książę Oscar

Kto jest kim? - KLIK

Dynastia Grimaldi

Embed from Getty Images

Dynastia pierwotnie wywodzi się z genueńskiego rodu szlacheckiego. W 1419r. jedna z linii Grimaldi zawładnęła Monako, uzyskując w 1659r. tytuł książęcy. Technicznie rzecz biorąc, rodzina Grimaldich nie panuje już w tym kraju. Jako, że nazwę dynastii można dziedziczyć w nim jedynie w linii męskiej, od czasu panowania Rainiera III, który był synem nieślubnej córki Louisa II (a zatem dziedziczył w linii żeńskiej), w Monako panuje dynastia de Polignac.

Rodzina Książęca to:

• JKW Książę Monako & JKW Księżna Monako

• JKW Dziedziczny Książę Monako

• JKW Hrabina Carladès

• JKW Księżna Hanoweru & JKW Książę Hanoweru

• Andrea Casiraghi & Tatiana Santo Domingo

• Alexandre Casiraghi

• India Casiraghi

• Max Casiraghi

• Pierre Casiraghi & Beatrice Borromeo

• Stefano Casiraghi

• Francesco Casiraghi

• Charlotte Casiraghi & Dimitri Rassam

• Raphaël Elmaleh

• Balthazar Rassam

• JKW Księżniczka Alexandra

• JKW Księżniczka Stéphanie

• Louis Ducruet & Marie Ducruet

• Pauline Ducruet

• Camille Gottlieb

Liechtensteinowie

Nazwisko dynastii wywodzi się od zamku Liechtenstein położonego w Dolnej Austrii, pod Wiedniem. Protoplaści Liechtensteinów przybyli do Marchii Wschodniej prawdopodobnie w XIw. z Bawarii i byli potomkami rodziny panów z Donauwörth. Członkowie dynastii posługują się nazwiskiem "von und zu Liechtenstein".

Rodzina Książęca Liechtensteinu to:

• JNW Książę Liechtensteinu

• JNW Książę-Regent Liechtensteinu & JKW Dziedziczna Księżna Liechtensteinu

• JNW Książę Joseph Wenzel

• JNW Księżniczka Marie-Caroline

• JNW Książę Georg

• JNW Książę Nikolaus

• JNW Książę Maximilian & JNW Księżna Angela

• JNW Książę Alfons

• JNW Książę Constantin & JNW Księżna Maria

• JNW Książę Moritz

• JNW Księżniczka Georgina

• JNW Książę Benedikt

• JNW Księżniczka Tatjana & Philipp von Lattorff

• Lukas von Lattorff

• Elisabeth von Lattorff

• Marie von Lattorff

• Camilla von Lattorff

• Anna von Lattorff

• Sophie von Lattorff

• Maximilian von Lattorff

Kto jest kim? - KLIK

Azja

Haszymici

Dynastia ta to potomkowie dziadka proroka Mahometa, Hashema ibn' Ab Manafa. W XXw. zaczęli panować w Jordanii i Iraku. Obecnie panują jedynie w Jordanii, a ich boczna linia to Abbasydzi:

• JKM Królowa Noor

• JKW Księżniczka Alia & Sayyid Mohammed Al-Saleh

• JW Książę Hussein Mirza

• Talal Al-Saleh

• Abdul Hamid Al-Saleh 

• JKM Król Jordanii & JKM Królowa Jordanii

• JKW Książę koronny Jordanii & JKW Księżna Koronna Jordanii

• JKW Księżniczka Iman & Jameel Alexander Thermiótis

• JKW Księżniczka Salma

• JKW Książę Hashem

• JKW Książę Feisal & JKW Księżna Zeina

• JKW Księżniczka Ayah & Mohammad Talal Halawani

• JKW Książę Omar

• JKW Księżniczka Sara

• JKW Księżniczka Aisha 

•  JKW Książę Abdullah

• JKW Księżniczka Aisha & Ashraf Banayotti

• Aoun Juna

• Muna Juna

• JKW Księżniczka Zein & Majdi Al-Saleh

• Jaafar Al-Saleh

• Jumana Al-Saleh

• Tahani Al Shawan (adoptowana) 

• JKW Księżniczka Haya

• Szejka Al Jalila

• Szejk Zayed

• JKW Książę Ali & JKW Księżna Rym

• JKW Księżniczka Jalila

• JKW Książę Abdullah

• Abir Muhaisen (adoptowana)

• JKW Książę Hamzah & JKW Księżna Basmah

• JKW Księżniczka Haya

• JKW Księżniczka Zein

• JKW Księżniczka Noor

• JKW Księżniczka Badiya

• JKW Książę Hashem & JKW Księżna Fahdah

• JKW Księżniczka Haalah

• JKW Księżniczka Rayet

• JKW Księżniczka Fatima 

• JKW Książę Hussein Haidara

• JKW Księżniczka Iman & Zaid Azmi Mirza

• Omar Mirza

• JKW Księżniczka Raiyah

Kto jest kim? - KLIK

Dynastia Bolkiah

 

Dynastia ta panuje w Brunei od początku XVw., gdy na tronie zasiadł pierwszy wywodzący się z niej władca, Muhammad Shah. Nazwa Bolkiah powstała jednak później, od szóstego sułtana Brunei, Bolkiah. Niektóre źródła twierdzą jednak, że wywodzi się ona dopiero od obecnego władcy, Hassanal'a Bolkiah.
Rodzina Królewska to:

• JKM Sułtan Brunei & JKM Królowa Brunei

• JKW Księżniczka Rashidah Sa'adatul & Haji 'Abdu'l Rahim

• JW Księżniczka Raheemah Sanaul

• JW Księżniczka Hariisah Widadul

• JW Książę 'Abdul Raqiib

• JW Książę 'Abdul Haseeb

• JW Księżniczka Raqeeqah Raayatul

• JKW Księżniczka Muta-Wakkilah Hayatul

• JKW Książę koronny Brunei & JKW Księżna koronna Brunei

• JKW Książę Abdul Muntaqim

• JKW Księżniczka Muneerah Madhul

• JKW Książę Muhammad Aiman
• JKW Księżniczka Faathimah Az-Zahraa’ Raihaanul

• JKW Księżniczka Majeedah Nuurul & JKW Książę Khairul Khalil

• JW Książę 'Abdul Hafeez

• JW Księżniczka Raihaanah

• JKW Księżniczka Hafizah Sururul & JKW Książę Mohammad Ruzaini

• JW Książę Muhammad Za'eem

• JKW Książę Abdul Malik & JKW Księżna Rabiatul Adawiyah

• JW Księżniczka Muthee'ah Raayatul

• JKW Książę Haji 'Abdul 'Azim

• JKW Księżniczka Azemah Ni'matul

• JKW Księżniczka Fadzillah Lubabul

• JKW Książę Abdul Mateen

• JKW Książę Abdul Wakeel

• JKW Księżniczka Ameerah Wardatul

Dynastia Yamato

Historia dynastii Yamato sięga legendarnych czasów pierwszego cesarza i bogini Amaterasu. Jest zatem najstarszą żyjącą dynastią na świecie.

Jej przedstawicielami są:

• JCM Emerytowany Cesarz & JCM Emerytowana Cesarzowa 

• JCM Cesarz Japonii & JCM Cesarzowa Japonii

• JCW Księżniczka Toshi

• JCW Książę Koronny Japonii & JCW Księżna Koronna Japonii

• JCW Księżniczka Kako

• JCW Książę Hisahito

• JCW Książę Hitachi & JCW Księżna Hitachi

• JCW Księżna Misaka

• JCW Księżna Tomohito

• JCW Księżniczka Akiko

• JCW Księżniczka Yoko

• JCW Księżna Takamado

• JCW Księżniczka Tsuguko

Kto jest kim? - KLIK

Dynastia Wangchuck

Dynastia ta panuje w Bhutanie od 1907r., a jej przedstawiciele są bezpośrednimi potomkami Dungkara Choji. Władca Bhutanu i jego małżonka noszą tytuł "Smoczego Króla" i "Smoczej Królowej".

Bhutańska Rodzina Królewska to:

• JKM Królowa Kesang Choden

• JKM Król Jigme Singye & JKM Królowa Dorji Wangmo, JKM Królowa Tshering Pem, JKM Królowa Tshering Yangdon, JKM Królowa Sangay Choden

• JKM Król Bhutanu & JKM Królowa Bhutanu

• JKW Książę Koronny Bhutanu

• JKW Książę Jigme Ugyen

• JKW Księżniczka Sonam Dechan & JW Dasho Phub W. Dorji

• JKW Książę Jigyel Ugyen

• JKW Księżniczka Chimi Yangzom & JW Dasho Sangay Whangchuck

• JW Dasho NN

• JKW Księżniczka Kesang Choden & JW Dasho Palden Yoeser Thinley

• JKW Książę Ugyen Jigme

• JKW Księżniczka Dechen Yangzom & Dasho Tandin Namgyel 

• JW Ashi NN

• JKW Książę Jigme Dorji & JW Ashi Yeatso Lhamo

• JKW Książę Khamsum Singye

• JKW Księżniczka Euphelma Choden

Kto jest kim? - KLIK

Dynastia Mahidol

Dynastia wywodzi się bezpośrednio od poprzedniej dynastii panującej w Tajlandii, Chakri. Nazwa została zmieniona za panowania Ramy V. Co ciekawe, Tajlandia jest jedną z niewielu azjatyckich monarchii, która pozwala na dziedziczenie tronu przez kobiety (w odróżnieniu jednak od Bhutanu, gdzie kobiety dziedziczą dzięki primogeniturze męskiej, w Tajlandii odbywa się to tylko w szczególnych przypadkach).
Rodzinę Królewską reprezentują:

• JKM Królowa Sikirit

• Księżniczka Ubolratana Rajakanya

• Khun Ploypailin Jensen & David Wheeler

• Maximus Wheeler

• Leonardo Wheeler

• Khun Sirikitiya Jensen

• JKW Księżniczka Maha Chakri Sirindhorn

• JKM Król Tajlandii & JKM Królowa Tajlandii

• JKW Księżniczka Bajrakitiyabha

• JKW Książę Juthavachara

• JKW Książę Vacharaesorn

• JKW Książę Chakriwat

• JKW Książę Vatcharawee 

• JKW Księżniczka Sirivannavari Nariratana

• JKW Książę Dipangkorn Rasmijoti

• JKW Księżniczka Chulabhorn Walailak

• JKW Księżniczka Siribhachudhabhorn

• JKW Księżniczka Adityadhornkitikhun

 Aga Chanowie

 

Aga Chanowie to dynastia imamów głównego wyznania chodżów (ismailitów indyjskiego pochodzenia, którzy wyznają inną formę islamu). Dynastia jest uznawana niejako za przywódców duchowych. W 1938r. otrzymali oni tytuły książęce od rządu brytyjskiego, co ma związek z ich arystokratycznym pochodzeniem (od proroka Mahometa) oraz posiadanym obywatelstwem brytyjskim.
Aga Chanowie nie mają jednak państwa, którym mogliby rządzić. Wywodzą się wprawdzie z terenów dzisiejszych Indii i Pakistanu, ale nigdy nie sprawowali tam formalnej władzy. W rzeczywistości jest to islamska sekta, której przywódcy noszą tytuły książęce.
Rodzinę Aga Khan reprezentują obecnie:

• JW Imam Aga Chanów

• JW Księżniczka Zahra

• Sara Boyden

• Iliyan Boyden

• JW Książę Rahim

• JW Książę Irfan

• JW Książę Sinan

• JW Książę Hussain

• JW Książę Aly Muhammad

Afryka 

Alawici

Dynastia ta panuje w Maroku już od 1631r., a swoją nazwę zawdzięcza protoplaście rodu, Moulay'owi Ali'emu Cherif'owi. Podobnie jak Jordańska Rodzina Królewska, Alawici są potomkami proroka Mohameta, ale bezpośrednio (poprzez jego córkę, Fatimę).
Przedstawiciele tej dynastii to:

• JKM Król Maroka

• JKW Książę koronny

• JKW Księżniczka Lalla Khadija

• JKW Księżniczka Lalla Meryem 

• Sharifa Lalla Soukaïna Filali & Mohammed El Mehdi Regragui

•  Al Hassan Regragui

• Aya Regragui

• Moulay Idris Filali

• JKW Księżniczka Lalla Asma & Khalid Bouchentouf

• Moulay Yazid Bouchentouf

• Lalla Nuhalia Bouchentouf 

• JKW Księżniczka Lalla Hasna & Dr. Khalid Benharbit

• Lalla Oumaima Benharbit

• Lalla Oulaya Benharbit

• JKW Książę Moulay Rachid & JW Księżna Lalla Oum Kalthoum

Dynastia Dlamini

Nazwa dynastii wywodzi się od pierwszego historycznego władcy, Dlamini'ego I, który po wielu latach migracji osiadł w końcu na terenie obecnego Eswatini (dawniej Suazi) i stworzył podwaliny państwa.
Wg. tradycji władca Suazi musi być mężczyzną, "mającym żonę w każdym mieście" (chociaż jest to państwo chrześcijańskie), wybranym przez rząd (Liqoqo) spośród synów poprzedniego władcy. Nowego króla przedstawia następnie jego matka wypowiadając formułkę: "Inkhosi, yinkhosi ngenina".
Oto skrócony skład rodziny:

• Królowa Matka Ntfombi

• JKM Król Suazi i jego 15 żon

• JKW Książę Sicalo

• JKW Książę Maveletiveni

• JKW Książę Majahonkhe 

• JKW Książę Buhlebenkhosi

• JKW Książę Lusuku 

• JKW Książę Sinawonkhe

• JKW Księżniczka Sikhanyiso

• JKW Książę Jabree 

• JKW Książę Makhosini

• JKW Księżniczka Temaswati

• JKW Księżniczka Tiyandza

• JKW Księżniczka Tebukhosi

• JKW Księżniczka Wesive

• JKW Książę Bandzile

• JKW Księżniczka Temashayina

• JKW Księżniczka Temtsimba

• JKW Księżniczka Sakhizwe

• JKW Księżniczka Sentelweyinhosi

• JKW Księżniczka Sibusezweni

• JKW Księżniczka Yenziwe

• JKW Książę Mcwasho

• JKW Książę Saziwangaye

• JKW Księżniczka Sabusiswa

• JKW Księżniczka Makhosothando

• JKW Książę Betive

• JKW Księżniczka Mahlemalangeni

• JKW Księżniczka Buhlebetive

• JKW Księżniczka  Nikudumo

• JKW Księżniczka Eli

• JKW Książę Mehluli

Dynastia Moshesh

Dynastia wywodzi się od imienia pierwszego króla Lesotho, Moshoeshoe I, który panował w XIXw.
Choć Lesotho prawie że sąsiaduje z Suazi, te dwie monarchie bardzo się od siebie różnią. Po pierwsze, władca jest monogamistą (członkowie rodziny są bardzo wierni chrześcijańskim wartościom). Po drugie, dziedziczenie tronu ma jasne zasady- prawo salickie, które przed narodzinami Księcia Lerotholi Davida chciano zmienić na primogeniturę męską (na razie sprawa ta jednak utknęła w martwym punkcie).
Rodzina Królewska Lesotho to:

• JKM Król Lesotho & JKM Królowa Lesotho

• JKW Księżniczka Mary Senate

• JKW Księżniczka 'Maseeiso

• JKW Książę Lerotholi David

• JKW Książę Seeiso & JKW Księżna 'Mabereng

• JKW Książę Bereng

• JKW Księżniczka 'Masentle

• JKW Książę Masupha 

Australia i Oceania

Na kontynencie australijskim formalnie znajduje się tylko jedna monarchia.

Dynastia Tupou

Dynastia powstała wraz z początkiem suwerennej monarchii na Tonga w 1875r. Władca (bez względu na płeć) z chwilą objęcia tronu przyjmuje imię Tupou. Tron dziedziczy się wg. zasady primogenitury męskiej.
Tongijska Rodzina Królewska to:

• JKM Król Tongi & JKM Królowa Tongi

• JKW Książę koronny Tongi & JKW Księżna koronna Tongi

• JKW Książę Taufa'ahau Manumataongo

• JKW Księżniczka Halaevalu Mata'aho

• JKW Książę Ata

• JKW Księżniczka Angelika Lātūfuipeka Tuku'aho