Koronacje, intronizacje, inauguracje - Rosja

Koronacja cara Aleksandra III/Reddit

Koronacje w Rosji obejmowały wysoce rozwiniętą ceremonię religijną, podczas której cesarz Rosji (ogólnie określany jako car) zostawał koronowany, a następnie namaszczony chryzmem i formalnie pobłogosławiony przez kościół.

Koronacja, wprowadzająca elementy w stylu „zachodnioeuropejskim”, zastąpiła poprzednią ceremonię „koronacji” w stylu bizantyjskim i została po raz pierwszy użyta dla Katarzyny I w 1724 roku.

Polityka kościelna utrzymywała, że ​​monarcha musi zostać namaszczony i koronowany zgodnie z obrządkiem prawosławnym, aby uzyskać szczęście na czas panowania. Ponieważ kościół i państwo były w zasadzie jednym państwem w imperialnej Rosji, służba ta nadała carom legitymację polityczną; nie był to jednak jedyny cel. Równie postrzegano to jako udzielanie prawdziwej korzyści duchowej, która przyznawała boską władzę nowemu władcy.

Nawet gdy stolica cesarska znajdowała się w Petersburgu (1713–1728, 1732–1917), koronacje odbywały się zawsze w Moskwie w Katedrze Zaśnięcia Matki Bożej na Kremlu. Ostatnie nabożeństwo koronacyjne w Rosji odbyło się 26 maja 1896 roku dla Mikołaja II i jego żony Aleksandry, ostatniej pary carskiej. Rosyjskie regalia przetrwały kolejną rewolucję rosyjską i okres komunizmu, a obecnie są wystawione w muzeum w Kremlowskiej Zbrojowni.

Car Nicholas II w stroju koronacyjnym /todiscoverrussia.com

Począwszy od panowania Iwana IV władca Rosji był znany raczej jako „car” niż „wielki książę”; „Car” jest słowiańskim odpowiednikiem łacińskiego terminu „Cezar”. Trwało to do 1721 roku, za panowania Piotra I, kiedy to tytuł został formalnie zmieniony na Imperator (cesarz). Jednak termin „car” pozostał popularnym tytułem rosyjskiego władcy pomimo formalnej zmiany stylu.

Najpierw następował oficjalny wjazd do Moskwy. Nowy władca dokonywał tego wjeżdżając na koniu, w towarzystwie wielu eskadr kawalerii, jego małżonki (w powozie) i bicia dosłownie tysięcy dzwonów kościelnych. Nowy car zatrzymywał się w kaplicy Matki Bożej Iwerskiej, domu ikony Najświętszej Dziewicy Iveron, jednej z najbardziej czczonych ikon w Moskwie.

Freski w Soborze Zaśnięcia Matki Bożej/puti-dorogy.ru

Procesja w dniu koronacji miała swój początek Czerwonym Ganku Pałacu Kremlowskiego, gdzie 

monarcha zajmował swoje miejsce pod dużym baldachimem trzymanym przez trzydziestu dwóch generałów. Zmierzali w kierunku Katedry Zaśnięcia, gdzie odbywało się jego namaszczenie i koronowanie.

Car i jego żona byli witani przy drzwiach katedry przez prawosławnych prałatów, w tym przede wszystkim Patriarchę Rosji lub (w czasach, gdy nie było Patriarchy) metropolitę biskupa Moskwy. Biskup przewodniczący nabożeństwu podawał krzyż monarchom do ucałowania, podczas gdy inny hierarcha pokrapiał ł ich wodą święconą. Po wejściu do świątyni czcili tam trzy razy ikony, a następnie zajmowali miejsca na podium katedry, gdzie były ustawione dwa duże trony.

Protokół zabraniał koronowanemu władcy bycia świadkiem koronacji. Jednak w 1896 roku zrobiono wyjątki dla matki cara Mikołaja II, Marii Fiodorownej i królowej Grecji Olgi, wielkiej księżnej z urodzenia i jej małżonka króla Jerzego I.

Regalia carskie /Pinterest

Po odśpiewaniu kilku psalmów i odmówieniu modlitwy car wziął koronę z rąk metropolity i położył ją na własnej głowie, gdy prałat przywoływał imię Trójcy Świętej. Było to zgodne ze zwyczajami odziedziczonymi po cesarzach bizantyjskich i miało na celu wskazać, że władza cesarska, którą carowie uważali za bezpośrednią kontynuację chrześcijańskiego imperium rzymskiego (Bizancjum), pochodzi bezpośrednio od Boga. Modlitwa metropolity lub patriarchy, podobna do modlitwy patriarchy Konstantynopola za cesarza bizantyjskiego, potwierdziła imperialną supremację.

Gdy car otrzymał koronę, berło i kulę, usiadł na tronie, trzymając kulę w lewej ręce, a berło w prawej. Potem podawał pomocnikowi berło i kulę, gdy jego żona uklękła przed nim na szkarłatnej poduszce. Zdejmując koronę, car na krótko położył ją na jej głowie, a potem znów ją włożył. Następnie umieścił koronę carycy na głowie swojej małżonki i łańcuch Zakonu Świętego Andrzeja wokół szyi. Rosyjski Kościół Prawosławny generalnie sprzeciwiał się koronowaniu kobiet przed panowaniem Piotra Wielkiego, a jego decyzja o wprowadzeniu tej innowacji odzwierciedlała jego pragnienie zerwania z poprzednią tradycją i zbliżenia Rosji do innych monarchii zachodnich.  Podczas koronacji Aleksandra II korona cesarzowej Marii zsunęła się z jej głowy, co uznano za zły omen.

Koronacja Alexandra III i jego żony /Pinterest

Po odśpiewaniu hymnu komunijnego miało miejsce namaszczenie monarchy. Car zostawał namaszczony na czole, oczach, nozdrzach, ustach, uszach, piersiach i obu stronach każdej dłoni, a caryca tylko na czole. Każdemu namaszczeniu towarzyszyły słowa „pieczęć daru Ducha Świętego”. W mieście zaczynały bić dzwony i 101 wystrzałów z salw armatnich. Po namaszczeniu, ale przed przystąpieniem do Komunii Świętej, car odmawiał ślubowanie koronacyjne, w którym przysięgał zachować nienaruszoną autokrację i rządzić swoim królestwem sprawiedliwie i uczciwie. Ostatni car Rosji, Mikołaj II, określił swoją przysięgę koronacyjną jako jeden z powodów, dla których nie mógł ustąpić żądaniom liberalnej konstytucji i rządu parlamentarnego.

Po przyjęciu Komunii Świętej car otrzymał hołd od żony, matki (jeśli żyła) i innych członków rodziny, szlachty i znaczących poddanych obecnych na jego koronacji. Na zakończenie liturgii car i jego świta udawali się do pobliskich katedr Archanioła i Zwiastowania na Kremlu, gdzie odbywały się kolejne obrzędy. Następnie nowo koronowani monarchowie przeszli pod baldachimem z powrotem na Czerwony Ganek Kremla, gdzie odpoczywali i przygotowywali się na uroczysty posiłek w Kremlowskiej Sali Faset. Podczas procesji z powrotem do kremlowskiego pałacu późniejsi władcy (poczynając od Mikołaja I) zatrzymywali się na Czerwonych Schodach i kłaniali się trzy razy zgromadzonym ludziom na dziedzińcu, symbolizując to, co jeden historyk nazwał „niewypowiedzianą więzią oddania” między władcą a ludem.

Członkinie rodzin królewskich oraz damy dworu w dniu koronacji cara Nicholasa II /Pinterest

Bankiet koronacyjny cara odbywał się wieczorem w dniu koronacji, w Pałacu Fasetowym.  Zagraniczni ambasadorzy byli przyjmowani pojedynczo, a nowy władca pił za każdym razem toast. Zagraniczni książęta siedzieli w górnej galerii lub Tainiku, ponieważ tylko Rosjanie mogli brać udział w samym bankiecie.

Po bankiecie monarchowie uczestniczyli w innych uroczystościach, takich jak fajerwerki, opery i różne bale. Często zwykli mieszkańcy Moskwy organizowali specjalne uroczystości, zwykle dzień po ceremonii w pobliskim miejscu, gdzie para carska uczestniczyła w uczcie poświęconej ich poddanym i rozdawano podarki żywnościowe. Świętowanie podczas koronacji Mikołaja II w 1896 roku zniszczyła tzw. Panika na Chodynce, kiedy 1389 osób zostało zdeptanych na śmierć podczas paniki, którą wywołały pogłoski, że nie ma wystarczającej liczby żywności dla wszystkich.

Po zniesieniu monarchii po rewolucji rosyjskiej w 1917 roku ceremonie koronacyjne nie odgrywają już żadnej roli w rosyjskim życiu politycznym lub religijnym.

***

Tym oto postem cykl koronacyjny dobiegł końca. W najbliższym czasie pojawi się aktualizacja postu o koronacjach w Niemczech, o której dam wam znać.

Dziękuję za uwagę :)

~Iza

Źródła: The Royal Forums, Gilbert's Royal Books, Last Coronation of a Russian Tsar.