W drugim poście z serii przyjrzymy się tradycjom świątecznym hiszpańskiej i brytyjskiej rodziny królewskiej oraz monakijskiej rodziny książęcej. Z chłodnej Skandynawii przenieśmy się w cieplejsze klimaty, do słonecznej Hiszpanii...
Hiszpania
Hiszpańska rodzina królewska od jakiegoś czasu Boże Narodzenie spędza w Pałacu Zarzuela. Wcześniej, za panowania króla Juana Carlosa, w okresie świąteczno-noworocznym wybierali się na narty w Pireneje. Zazwyczaj zatrzymywali się w górskim domku La Pleta w dolinie Aran.
Okres świąteczny w Hiszpanii trwa nieco dłużej w Polsce. Zaczyna się już 22 grudnia od tradycyjnej loterii świątecznej "El Gordo", w której biorą udział wszyscy Hiszpanie.
Ważny element świąt w Hiszpanii stanowią szopki, które pojawiają się nie tylko na ulicach miast, ale również w domach. W Katalonii i w części innych wspólnot autonomicznych poza postaciami Maryi, Józefa i Dzieciątka, pojawia się w nich także szokujący cudzoziemców caganer – mężczyzna z odsłoniętymi pośladkami (na pierwszym z poniższych zdjęć), który ma symbolizować szczęście i dobrobyt. Innym z katalońskich elementów bożonarodzeniowych jest Caga Tió, kłoda przykryta czerwonym kocem, wywodząca się z katalońskiej mitologii. Pojawia się w domach już na początku grudnia, a dzieci opiekują się nią, dają jedzenie i ogrzewają, aby kłoda w zamian zostawiła im słodycze, orzechy i inne drobne upominki.
Wigilia obchodzona jest w rodzinnym gronie na świątecznej kolacji. Na stołach pojawiają się wtedy: pieczony indyk z przeróżnym nadzieniem, pieczona jagnięcina podawana z ziemniakami, popularne zwłaszcza w Kastylii-La Manchy pieczone prosię (cochinillo de Navidad), a także ryby i owoce morza, zwłaszcza homary i krewetki. Wśród świątecznych deserów królują: turrón – rodzaj nugatu z dodatkiem migdałów, orzechów laskowych i miodu, popularny nie tylko w Hiszpanii, ale też we Włoszech czy krajach latynoamerykańskich; polvorónes – andaluzyjskie kruche ciasteczka z cynamonem i orzechami, a także Roscón de Reyes – ciastka z bitą śmietaną i kandyzowanymi owocami, jedzone głównie w Święto Trzech Króli. Hiszpanie uwielbiają również marcepan.
Wigilijną kolację Felipe i Letizia z córkami spożywają tradycyjnie w swojej rezydencji w Pałacu Zarzuela w towarzystwie rodziny królowej – jej mamy Palomy Rocasolano Rodríguez i siostry Telmy. Z kolei król Juan Carlos i królowa Sofia na Wigilię zapraszają zazwyczaj córki, Elenę i Cristinę wraz z rodzinami. Obecna jest także siostra królowej, księżniczka Irene. Wieczorem hiszpańska telewizja transmituje nagrane wcześniej przemówienie króla Felipe.
Świąteczny obiad 25 grudnia, wydawany przez Felipe i Letizię, rodzina królewska je już wspólnie. Uczestniczy w nim także młodsza siostra króla Juana Carlosa, Infantka Margarita (wcześniej również starsza siostra, Infantka Pilar, która zmarła w 2020) i od czasu do czasu siostra oraz mama królowej Letizii.
Okres świąteczny w Hiszpanii kończy się 6 stycznia. Dopiero wtedy hiszpańskie dzieci otrzymują prezenty, nie od Mikołaja, a od Trzech Króli (lub od górnika – El Olentzero, jak w Kraju Basków. Więcej na jego temat przeczytacie tutaj). Organizowane są też parady z udziałem Trzech Mędrców. Zgodnie z tradycją, obecna para królewska z córkami odwiedza tego popołudnia ojca królowej, Jesúsa José Ortiza Álvareza.
Ciekawym hiszpańskim zwyczajem noworocznym jest jedzenie dwunastu winogron tuż przed końcem starego roku. Należy zjeść je wszystkie zanim zegar wybije północ. Hiszpanie wierzą, że dzięki temu zapewnią sobie szczęście w Nowym Roku.
¡Feliz Navidad!
Wielka Brytania
O angielskich świętach każdy coś słyszał, więc postaram się Was nie zanudzić. Tradycyjnie rodzina królewska spędza Boże Narodzenie w Sandringham, choć w latach 60., przed remontem rezydencji, obchodzono je na zamku Windsor. W tym roku, podobnie jak w zeszłym, królowa ponownie zostanie na zamku Windsor.
Przed świętami królowa organizuje prywatny przedświąteczny obiad w Pałacu Buckingham dla całej rodziny, dzięki czemu na święta może zaprosić „jedynie” dzieci wraz z rodzinami. Inną z praktykowanych tradycji jest wręczanie świątecznych prezentów pracownikom Pałacu Buckingham i zamku Windsor oraz rozdawanie świątecznych puddingów pracownikom królewskich rezydencji, pracownikom odpowiedzialnym za korespondencję czy ochroniarzom. Drugi z tych zwyczajów został zapoczątkowany przez króla Jerzego V, a następnie był kontynuowany przez jego syna, króla Jerzego VI.
Inaczej niż u nas, w Wielkiej Brytanii ważniejszy od wigilijnej kolacji jest uroczysty świąteczny obiad 25 grudnia. W Wigilię królowa organizuje kolację black tie. Wcześniej tego dnia, w porze podwieczorku, rodzina królewska wymienia się prezentami – w przeciwieństwie do większości Brytyjczyków, która otwiera prezenty dopiero rankiem następnego dnia. Do niedawna William i Harry 24 grudnia brali też udział w charytatywnym meczu piłki nożnej na terenie Sandringham – po raz ostatni w 2015.
W Boże Narodzenie, po typowym angielskim śniadaniu, królowa wraz z resztą rodziny udaje się do kościoła St Mary Magdalene na nabożeństwo. Pod kościołem co roku gromadzą się tłumy ludzi – niektórzy z nich przyjeżdżają do Sandringham specjalnie na święta, by móc zamienić kilka słów z członkami rodziny królewskich i złożyć im życzenia.
Główną rolę na świątecznym obiedzie gra oczywiście pieczony nadziewany indyk (w Irlandii może to być gęś) podawany z ziemniakami i gęstym sosem. Innymi świątecznymi przysmakami są: pudding – ciemne ciasto z bakaliami, nasączone alkoholem; mince pies – ciasteczka wypełnione bakaliami, które dzieci zostawiają razem z ciepłym mlekiem Świętemu Mikołajowi; czy ciasto świąteczne (Christmas cake) podobne do puddingu, ale polane masą z marcepanu.
Po południu rodzina królewska, tak jak wielu Brytyjczyków, zasiada przed telewizorami, by obejrzeć coroczne przemówienie królowej, a później grają w gry.
26 grudnia w Wielkiej Brytanii to tzw. Boxing Day. Większość Brytyjczyków udaje się wtedy na zakupy z uwagi na liczne promocje i wyprzedaże w sklepach. Rodzina królewska spędza czas głównie na świeżym powietrzu – jeździe konnej, spacerach po posiadłości czy organizowanym wtedy tradycyjnym polowaniu na bażanty. Odwiedzają również drugą część rodziny (wiadomo, że Kate i William, spędzając święta w Sandringham, w drugi dzień świąt udawali się do Bucklebury do rodziców księżnej).
Więcej o świętach rodziny królewskiej pisały Wam dziewczyny z bloga o rodzinie z Cambridge tutaj. Odsyłam Was także do obszernego artykułu na temat innych angielskich zwyczajów świątecznych tutaj, a także do artykułów o Bożym Narodzeniu w Irlandii (klik) i Szkocji (klik). Nie znalazłam podobnego o świętach w Walii.
Merry Christmas!
Monako
Koniec roku to bardzo pracowity czas dla rodziny książęcej, która tuż przed świętami tradycyjnie spotyka się z mieszkańcami księstwa, rozdaje im prezenty świąteczne oraz składa życzenia. Książę Albert i księżna Charlene co roku w tym okresie odwiedzają przedszkole, dom spokojnej starości czy Szpital im. Księżnej Grace. Więcej na temat tych zwyczajów pisała Wam Asia tutaj, dlatego w tym poście ograniczę się tylko do świąt.
Nieodłączną częścią świąt Bożego Narodzenia w Monako jest Pan de Natale – okrągły, słodki bochenek chleba ozdobiony kilkoma orzechami laskowymi i gałązką oliwną ułożonymi na znak krzyża. Jest sprzedawany w piekarniach już kilka dni przed świętami i zgodnie z jedną z najstarszych monakijskich tradycji świątecznych, jest symbolicznie błogosławiony przez głowę rodziny oraz na zakończenie pasterki przez Arcybiskupa Monako. Chleb pojawia się na świątecznym stole w czasie wigilijnej kolacji, która dla większości Monakijczyków jest głównym świątecznym posiłkiem. Oprócz niego, serwowana jest pieczeń, często podawana z foie gras – pasztetem ze stłuszczonych wątróbek kaczych i gęsich, popularnym we Francji.
Po kolacji nie może zabraknąć deseru. W Monako, podobnie jak w Prowansji, podaje się ich aż trzynaście! Liczba ta symbolizuje dwunastu Apostołów i Jezusa. Desery różnią się w zależności od regionu – mogą obejmować świeże owoce, dwa rodzaje nugatu, biały i ciemny (symbolizujące dobro i zło), czy ciasto Bûche de Noël w kształcie kłody drewna, ale zawsze jest ich trzynaście. Jednym z nich może być Les Quatre Mendiants (w tłumaczeniu na język polski: czterech żebraków), który składa się z orzechów laskowych i włoskich, suszonych fig, migdałów oraz rodzynek. Symbolizuje cztery katolickie zakony związane ślubami ubóstwa, odpowiednio: Augustianów, Franciszkanów, Karmelitów i Dominikanów. Bardzo popularnym deserem jest La Pompe, słodkie pieczywo typu focaccia zrobione z mąki, oliwy z oliwek i cukru z dodatkiem esencji z kwiatów pomarańczy. Zgodnie ze zwyczajem jest łamany ręcznie, tak jak Chrystus łamał chleb – uważa się, że jeśli ktoś pokroi go nożem, ściągnie na siebie kłopoty finansowe w Nowym Roku.
Inną świąteczną tradycją w Monako pielęgnowaną od pokoleń jest błogosławieństwo gałązki oliwnej. Jeszcze przed wigilijną kolacją najmłodszy lub najstarszy gość macza gałązkę oliwną w kieliszku wina, podchodzi do kominka, odmawia modlitwę i czyni znak krzyża. Pozostali goście piją wino i dopiero wtedy wszyscy zasiadają do stołu.
W Wigilię rodzina książęca bierze udział w prywatnym nabożeństwie. Jak księżna Charlene zdradziła w jednym z wywiadów, przed pójściem spać Jacques i Gabriella tradycyjnie zostawiają szklankę mleka i ciasteczka dla Świętego Mikołaja, który ma przybyć tej nocy, oraz wodę i trawę dla jego reniferów.
Rankiem 25 grudnia rodzina gromadzi się wokół choinki i otwiera świąteczne prezenty. Książę Albert zawsze ubiera z tej okazji świąteczny strój.
Monakijczycy dzień ten spędzają w rodzinnym gronie, grając w gry lub udając się na świąteczny spacer. Podobnie jak w sąsiedniej Francji, w Monako nie ma drugiego dnia świąt i 26 grudnia większość osób wraca już do pracy.
Coroczne przemówienie księcia Alberta jest publikowane zazwyczaj wieczorem w Sylwestra wraz z życzeniami noworocznymi.
Joyeux Noël!
Źródła:
Bardzo ciekawa seria. Uwielbiam poznawać takie smaczki i fakty historyczne, dzięki temu zainteresowanie monarchiami nie ogranicza się jedynie do oceniania strojów. W końcu każda z rodzin ma zupełnie inne tradycje, a często trudno jest dotrzeć do takich informacji. Zatem gratuluje dobrze wykonanej pracy!
OdpowiedzUsuńPodzielam zdanie poprzedniczki/poprzednika. Super seria! Mam również pytanie: ile części ma mieć ten cykl?
UsuńTrzy - dzisiaj wieczorem pojawi się ostatnia.
UsuńBardzo ciekawy post. Hiszpańska rodzina królewska zmienila się na plus.
OdpowiedzUsuńBardzo fajny post. Niektóre rzeczy są dla mnie nowością.
OdpowiedzUsuńJa również uważam, że post jest świetny, zwłaszcza o Monako, bo tych tradycji nie znałam.
OdpowiedzUsuń